ဂါဇာကမ်းမြောင်တွင် စနေနေ့က ဖြစ်ပွားခဲ့သော အစ္စရေး၏ လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုများနှင့် သေနတ်ပစ်ခတ်မှုများကြောင့် ပါလက်စတိုင်းလူမျိုး ၃၃ ဦး သေဆုံးခဲ့ကြောင်း ဒေသတွင်းဆေးရုံများက ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။ သေဆုံးသူများတွင် အသက်ဘေးမှလွတ်မြောက်ရန် တဲများ၌ ခိုလှုံနေသူများနှင့် ရှားပါးနေပြီဖြစ်သော အစားအစာများကို ရှာဖွေနေသူများလည်း ပါဝင်သည်။ ဂါဇာ၏ အကြီးဆုံးမြို့ဖြစ်သည့် ဂါဇာမြို့တော်၌ အငတ်ဘေးပြဿနာ ပိုမိုဆိုးရွားလာသည်နှင့်အမျှ အစ္စရေး၏ ၂၂ လကြာမြင့်နေပြီဖြစ်သည့် စစ်ဆင်ရေးအပေါ် နိုင်ငံတကာ၏ ဖိအားများလည်း တိုးလာခဲ့သည်။
အစ္စရေးကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးက ဂါဇာမြို့တော်သည် စစ်ဆင်ရေးအသစ်တစ်ခု စတင်မည့် အခြေအနေကြောင့် ရက်ပိုင်းအတွင်း ပျက်စီးသွားနိုင်ကြောင်း သတိပေးခဲ့သည်။ ထိုအချိန်တွင် မြို့တော်၌ ငတ်မွတ်ခေါင်းပါးမှု ပိုမိုပြင်းထန်လာနေသည်။
ဟားမတ်စ်၏ ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာ ၇ ရက် တိုက်ခိုက်မှုကြောင့် စတင်ခဲ့သော စစ်ပွဲနှင့် အစ္စရေးက ဂါဇာသို့ အစားအသောက်နှင့် ဆေးဝါးများ ဝင်ရောက်ခွင့်ကို လပေါင်းများစွာ ကန့်သတ်ထားမှုတို့သည် ငတ်မွတ်ခေါင်းပါးမှုကို ဖြစ်စေသည်ဟု အကူအညီပေးရေးအဖွဲ့များက ကြာမြင့်စွာကတည်းက သတိပေးခဲ့သည်။ အစ္စရေးကမူ အချက်အလက်များကို အခြေခံသည့် အငတ်ဘေးကြေညာချက်ကို **”လုံးဝမဟုတ်တဲ့ လိမ်ညာမှု”**ဟု ပယ်ချခဲ့သည်။ အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး ကြိုးပမ်းမှုများမှာမူ အစ္စရေး၏ နောက်ထပ်ခြေလှမ်းများကို ကြားဝင်စေ့စပ်သူများက စောင့်ဆိုင်းနေသောကြောင့် ရပ်တန့်နေဆဲဖြစ်သည်။
တောင်ပိုင်းဂါဇာ၊ ခန်ယူနစ်တွင် နေရပ်စွန့်ခွာရသူများ ခိုလှုံနေသော တဲများကို ပစ်မှတ်ထားသည့် အစ္စရေး၏ တိုက်ခိုက်မှုများကြောင့် လူ ၁၇ ဦးထက်မနည်း သေဆုံးခဲ့ကြောင်း နာဆာဆေးရုံ၏ မှတ်တမ်းများနှင့် ကျန်းမာရေးအရာရှိများက ပြောသည်။ သေဆုံးသူများထဲတွင် တစ်ဝက်ကျော်မှာ အမျိုးသမီးများနှင့် ကလေးငယ်များဖြစ်သည်။ ရုပ်အလောင်းများကို ပလတ်စတစ်ဖြင့် ပတ်ထားသည်ကို တွေ့ရပြီး “အဝဒ်၊ မင်းဘာလို့ ငါ့ကို ထားခဲ့တာလဲ” ဟု ကလေးငယ်တစ်ဦးက ၎င်း၏အစ်ကို၏ ရုပ်အလောင်းကို ငိုယိုရင်း ပြောခဲ့သည်မှာ ကြေကွဲဖွယ်မြင်ကွင်း ဖြစ်ခဲ့ရသည်။
နောက်ထပ် ဆွေမျိုးတစ်ဦးဖြစ်သူ ဟက်ခ်မတ် ဖူဂျိုက “ကျွန်မတို့ နားချင်ပါပြီ၊ ကျွန်မတို့ကို သနားကြပါဦး” ဟု မျက်ရည်များဖြင့် အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးအတွက် တောင်းပန်ခဲ့သည်။
မြောက်ပိုင်းဂါဇာတွင် ကုလသမဂ္ဂနှင့် အခြားထရပ်ကားယာဉ်တန်းများ ဝင်ရောက်ရာ အစ္စရေးနှင့် နယ်စပ်ရှိ ဇီကင်မ်ဖြတ်ကျော်ဂိတ်အနီးတွင် အစားအစာအကူအညီများ ရှာဖွေနေသည့် ပါလက်စတိုင်းလူမျိုး အနည်းဆုံး ၅ ဦးသည် အစ္စရေးတပ်ဖွဲ့များ၏ သေနတ်ပစ်ခတ်မှုကြောင့် သေဆုံးခဲ့ကြောင်း ရှိတ်ရာဒ်ဝမ်ဆေးရုံမှ ကျန်းမာရေးအရာရှိများက ပြောကြားခဲ့သည်။
ပါလက်စတိုင်း သတင်းသမားသမဂ္ဂက ဇီကင်မ်ဖြတ်ကျော်ဂိတ်အနီး သတင်းရယူနေသည့် ကင်မရာသမား ခါလက်ဒ် အလ်-မတ်ဒ်ဟွန် မှာ အစ္စရေးတပ်ဖွဲ့ဝင်များ၏ ပစ်မှတ်ထားခံရမှုကြောင့် သေဆုံးခဲ့ကြောင်း အခိုင်အမာ ပြောကြားခဲ့သည်။ ဒေသတွင်း Palestine TV ကလည်း ၎င်းသေဆုံးမှုကို အတည်ပြုခဲ့သည်။
ဆေးရုံများနှင့် ပါလက်စတိုင်းလခြမ်းနီအဖွဲ့၏ ထုတ်ပြန်ချက်အရ အခြားတိုက်ခိုက်မှုများကြောင့် လူ ၁၁ ဦး ထပ်မံသေဆုံးခဲ့သည်။ အစ္စရေးစစ်တပ်ကမူ ခန်ယူနစ်တွင် တိုက်ခိုက်မှုအကြောင်း မသိရှိသေးဘဲ အခြားဖြစ်စဉ်များကို စုံစမ်းနေကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။
မိုဟာမက် ဆာအာဒါသည် ဇီကင်မ်ဒေသတွင် အစားအစာ ရှာဖွေသူ ထောင်ပေါင်းများစွာထဲမှ တစ်ဦးဖြစ်ပြီး လက်ဗလာဖြင့် ပြန်လာခဲ့ရသူ များစွာထဲမှ တစ်ဦးဖြစ်သည်။ သူက “လူအများအပြားရှိတဲ့အပြင် ပစ်ခတ်မှုတွေနဲ့ လူတွေကို ထရပ်ကားတွေနဲ့ တိုက်သွားတာတွေကြောင့်” အလွန်ခက်ခဲခဲ့ကြောင်း ပြောသည်။
လူအချို့သည် ပဲအမျိုးမျိုးနှင့် ဂျုံမှုန့်များကဲ့သို့သော အစားအစာများကို အိတ်များဖြင့် သယ်ဆောင်ကြပြီး အချို့ကမူ သစ်သားပြားများပေါ်တွင် ဒဏ်ရာရရှိသူများကို သယ်ဆောင်ကြရသည်။ ၉၂ ဒီဂရီဖာရင်ဟိုက် (၃၃ ဒီဂရီစင်တီဂရိတ်) အပူချိန်အောက်တွင် ရွံ့ညစ်နေသော ရေအိုင်များနှင့် စစ်ပွဲ၏ အပျက်အစီးများကို ဖြတ်သန်းသွားလာခဲ့ကြရသည်။
အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ စားနပ်ရိက္ခာဖူလုံမှုအဆင့် ခွဲခြားသတ်မှတ်ရေးအဖွဲ့၏ နောက်ဆုံးအစီရင်ခံစာတွင် ဂါဇာလူဦးရေ၏ လေးပုံတစ်ပုံနီးပါး၊ ဆိုလိုသည်မှာ လူပေါင်း ငါးသိန်းခန့်သည် အလွန်ဆိုးရွားသော အငတ်ဘေးနှင့် ရင်ဆိုင်နေရကြောင်း ဖော်ပြခဲ့သည်။ ဤအခြေအနေသည် အစ္စရေးက ၂ လခွဲကြာ ဂါဇာကို ပိတ်ဆို့ခဲ့ပြီးနောက်ပိုင်း ဖြစ်ပေါ်လာခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။ အစ္စရေးက လေကြောင်းမှ အကူအညီများ ချပေးခြင်းနှင့် ကုန်းလမ်းမှ ထပ်မံပို့ဆောင်မှုများကို ခွင့်ပြုခဲ့သော်လည်း ကုလသမဂ္ဂနှင့် အခြားအဖွဲ့များကမူ လုံးဝမလုံလောက်သေးကြောင်း ထောက်ပြခဲ့ကြသည်။
ဂါဇာမြို့တော်၏ မြို့ပြင်ဘက်တွင် မြေပြင်တပ်များ လှုပ်ရှားနေပြီးဖြစ်သောကြောင့် စစ်ဆင်ရေးသည် ရက်ပိုင်းအတွင်း စတင်နိုင်ဖွယ်ရှိသည်။ အစ္စရေးက ဂါဇာမြို့တော်သည် ဟားမတ်စ်၏ အဓိက ခံတပ်ဖြစ်နေဆဲဖြစ်ပြီး မြေအောက်ဥမင်လိုဏ်ခေါင်းများဖြင့် ဆက်စပ်နေကြောင်း ပြောသည်။
နယ်စည်းမခြားဆရာဝန်များအဖွဲ့ (MSF) က ၎င်းတို့၏ ဆေးခန်းများတွင် လူနာများပြားနေပြီး လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုများ သိသိသာသာ တိုးလာကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။ MSF မှ ကာရိုလိုင်း ဝီလီမန်က “မပြောင်းရွှေ့သေးတဲ့သူတွေဟာ သူတို့ဘာလုပ်ရမလဲဆိုတာ မသိကြဘူး။ သူတို့က နေချင်ပေမဲ့ တစ်ချိန်ချိန်မှာ အန္တရာယ်အရမ်းများလာနိုင်တယ်ဆိုတာကို သိကြတယ်” ဟု ပြောသည်။
အစ္စရေးနိုင်ငံသားများစွာသည် ဂါဇာမြို့တော်အား တိုက်ခိုက်မှုသည် ၂၀၂၃ ခုနှစ်ကတည်းက အသက်ရှင်ကျန်ရစ်သည်ဟု ယူဆရသော ဓားစာခံ ၂၀ ဦး ၏ အသက်ကို အန္တရာယ်ဖြစ်စေနိုင်သည်ဟု စိုးရိမ်နေကြသည်။ လွန်ခဲ့သည့်တစ်ပတ်က အစ္စရေးနိုင်ငံသား ထောင်ပေါင်းများစွာသည် စစ်ပွဲရပ်စဲရေးနှင့် ဓားစာခံများ လွတ်မြောက်ရေးအတွက် ဆန္ဒပြခဲ့ကြသည်။
ဓားစာခံ နင်ရော့ဒ် ကိုဟန်၏ အစ်ကိုဖြစ်သူ ယိုတမ် ကိုဟန်က “ဓားစာခံတွေကို တကယ်အိမ်ပြန်ချင်တဲ့သူတိုင်းဟာ ဂါဇာကို မြေပြင်ထိုးစစ်မဆင်ပါဘူး” ဟု တယ်လ်အဗစ်တွင် ကျင်းပသည့် အပတ်စဉ် စုဝေးပွဲတစ်ခုတွင် ပြောခဲ့သည်။
ဝန်ကြီးချုပ် နက်တန်ယာဟုက ဓားစာခံများ လွတ်မြောက်ရေးနှင့် စစ်ပွဲအဆုံးသတ်ရေးအတွက် ချက်ချင်းဆွေးနွေးညှိနှိုင်းမှုများ စတင်ရန် အရာရှိများကို ညွှန်ကြားထားကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။ သို့သော် ဟားမတ်စ်က အာရပ်ကြားဝင်စေ့စပ်သူများ၏ အဆိုပြုချက်ကို လက်ခံလိုက်ကြောင်း ပြောကြားပြီးနောက် အစ္စရေးအနေဖြင့် အမေရိကန်၊ အီဂျစ်နှင့် ကာတာတို့၏ ကြားဝင်စေ့စပ်မှုဖြင့် ဆွေးနွေးပွဲများသို့ ပြန်သွားမည်လားဆိုသည်မှာ မရှင်းလင်းသေးပေ။
ဟားမတ်စ်က စစ်ပွဲအဆုံးသတ်ပါက ဓားစာခံများကို လွှတ်ပေးမည်ဖြစ်သော်လည်း ပါလက်စတိုင်းနိုင်ငံတစ်ခု ထူထောင်ခြင်းမရှိဘဲ လက်နက်ဖြုတ်သိမ်းရန်ကို ပယ်ချခဲ့သည်။ အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ်လ် ထရမ့်ပ်က ဟားမတ်စ်၏ ရပ်တည်ချက်အပေါ် စိတ်ပျက်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။
Source: AP News
