ဆူဒန်နိုင်ငံ အနောက်ပိုင်း ဒါဖောပြည်နယ်မှာ တောင်ပြိုကျမှုတစ်ခုကြောင့် တောင်ပေါ်ရွာတစ်ရွာလုံး ပျက်စီးသွားခဲ့ပြီး လူ ၁,၀၀၀ ကျော် သေဆုံးခဲ့တယ်လို့ အဲဒီဒေသကို ထိန်းချုပ်ထားတဲ့ အဖွဲ့က တနင်္လာနေ့နှောင်းပိုင်းမှာ ပြောပါတယ်။ အသက်ရှင်ကျန်ရစ်သူကတော့ တစ်ဦးတည်းသာ ရှိခဲ့ပါတယ်။
ဒီဘေးအန္တရာယ်ဟာ မိုးသည်းထန်စွာရွာသွန်းပြီး ရက်အနည်းငယ်အကြာ တနင်္ဂနွေနေ့မှာ ဖြစ်ပွားခဲ့တာဖြစ်ပြီး မာရာတောင်တန်းရှိ တာရာစင်ကျေးရွာကို ဖျက်ဆီးပစ်ခဲ့တယ်လို့ ဆူဒန်လွတ်မြောက်ရေးလှုပ်ရှားမှုတပ်မတော် (SLM) က ထုတ်ပြန်ကြေညာချက်မှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။
အဲဒီအဖွဲ့က “ကနဦးသတင်းအချက်အလက်တွေအရ ရွာသူရွာသားအားလုံး သေဆုံးခဲ့ပြီး လူဦးရေ တစ်ထောင်ကျော်ခန့်ရှိမယ်လို့ ခန့်မှန်းရပါတယ်၊ အသက်ရှင်ကျန်ရစ်သူ တစ်ဦးတည်းသာ ရှိပါတယ်” လို့ ပြောပါတယ်။
“ကြီးမားပြီး အဖျက်အဆီးများတဲ့” မြေပြိုမှုကြောင့် သစ်သီးဝလံတွေ ထွက်ရှိရာ ဒေသရဲ့ အစိတ်အပိုင်းတစ်ခုလုံး “လုံးဝ ပျက်စီးသွားခဲ့ပါတယ်” လို့လည်း ထပ်လောင်းပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
အဲဒီအဖွဲ့ဟာ မြေကြီးနဲ့ အပျက်အစီးတွေအောက်မှာ ပိတ်မိနေတဲ့ သေဆုံးသူတွေကို ကူညီရှာဖွေပေးနိုင်ဖို့အတွက် ကုလသမဂ္ဂ (UN) နဲ့ အခြားအကူအညီပေးရေးအဖွဲ့တွေကို အကူအညီတောင်းခံခဲ့ပါတယ်။
လက်ရှိမှာ ဆူဒန်နိုင်ငံဟာ စစ်တပ်နဲ့ အရန်တပ်ဖွဲ့ဖြစ်တဲ့ Rapid Support Forces (RSF) တို့ကြား သွေးထွက်သံယို ပြည်တွင်းစစ်ပွဲကြောင့် ကမ္ဘာ့အဆိုးဆုံး လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှု အကျပ်အတည်းတွေထဲက တစ်ခုနဲ့ ရင်ဆိုင်နေရပါတယ်။
SLM အဖွဲ့ဟာ အဓိကအားဖြင့် တိုက်ပွဲတွေနဲ့ ကင်းကင်းနေပေမဲ့ ဆူဒန်နိုင်ငံရဲ့ အမြင့်ဆုံးတောင်တန်းတွေရဲ့ အစိတ်အပိုင်းတွေကို ထိန်းချုပ်ထားပါတယ်။
ဒါဖောပြည်နယ်ရဲ့ စစ်တပ်နဲ့မဟာမိတ်ဖြစ်တဲ့ ဘုရင်ခံ Minni Minnawi က ဒီမြေပြိုမှုဟာ “ဒေသရဲ့ နယ်နိမိတ်တွေကို ကျော်လွန်တဲ့ လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ ကြေကွဲဖွယ်ဖြစ်ရပ်တစ်ခု” လို့ ခေါ်ဆိုခဲ့ပါတယ်။
သူက ထုတ်ပြန်ချက်တစ်ခုမှာ “ဒီအရေးပါတဲ့အချိန်မှာ အရေးတကြီး ဝင်ရောက်ကူညီပေးဖို့နဲ့ ပံ့ပိုးကူညီမှုတွေ ပေးအပ်ဖို့ နိုင်ငံတကာ လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုအဖွဲ့အစည်းတွေကို ကျွန်တော်တို့ မေတ္တာရပ်ခံပါတယ်၊ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ ဒီကြေကွဲဖွယ်ရာဖြစ်ရပ်ဟာ ကျွန်တော်တို့ ပြည်သူတွေ တစ်ယောက်တည်း ထမ်းပိုးနိုင်တာထက် ပိုကြီးမားလို့ပါ” လို့ ပြောပါတယ်။
တိုက်ပွဲတွေ ဆက်လက်ဖြစ်ပွားနေတာကြောင့် ဒါဖောပြည်နယ်ရဲ့ နေရာအတော်များများ—မြေပြိုမှု ဖြစ်ပွားခဲ့တဲ့ နေရာအပါအဝင် နိုင်ငံတကာ အကူအညီပေးရေးအဖွဲ့အစည်းတွေအနေနဲ့ ဝင်ရောက်ဖို့ အခက်အခဲရှိနေပြီး အရေးပေါ် လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှု အကူအညီပေးပို့မှုကို ပြင်းထန်စွာ ကန့်သတ်ထားပါတယ်။
အငတ်ဘေးအကျပ်အတည်းများ
၂၀၂၃ ခုနှစ် ဧပြီလကတည်းက စစ်တပ်အကြီးအကဲ Abdel Fattah al-Burhan နဲ့ သူ့ရဲ့ ဒုတိယအကြီးအကဲဟောင်း RSF တပ်မှူး Mohamed Hamdan Daglo တို့ကြား အာဏာလုပွဲကြောင့် စစ်ပွဲတွေဖြစ်ပွားပြီး ဆူဒန်နိုင်ငံဟာ ပျက်စီးယိုယွင်းနေခဲ့ပါတယ်။
စစ်ဆင်ရေးတွေ ဆက်တိုက်လုပ်ဆောင်ခဲ့ရာမှာ Burhan ရဲ့တပ်ဖွဲ့တွေဟာ ဒီနှစ်မှာ ဆူဒန်အလယ်ပိုင်းကို ပြန်လည်ရရှိခဲ့ပြီး RSF ကတော့ ဒါဖောပြည်နယ်အများစုကို ထိန်းချုပ်ထားပါတယ်။ El-Fasher မြို့ကလွဲပြီး ပြည်နယ်မြို့တော်အားလုံးကို သိမ်းပိုက်ခဲ့ပြီး တောင်ပိုင်း Kordofan ရဲ့ အစိတ်အပိုင်းတွေကိုလည်း ထိန်းချုပ်ထားပါတယ်။
ဒီတိုက်ပွဲတွေကြောင့် လူပေါင်း ထောင်ပေါင်းများစွာ သေဆုံးခဲ့ပြီး သန်းနဲ့ချီတဲ့လူတွေ နေရပ်စွန့်ခွာခဲ့ရပါတယ်။ မြို့တော်ကနေ တစ်နိုင်ငံလုံးမှာ ၄ သန်းခန့် နေရပ်စွန့်ခွာခဲ့ရတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
မကြာသေးမီလတွေအတွင်း လူရာပေါင်းများစွာ သေဆုံးခဲ့တယ်လို့ သတင်းရရှိပြီး El-Fasher မြို့မှာရှိတဲ့ အရပ်သားတွေကတော့ မြောက်ဒါဖောပြည်နယ်မြို့တော်ကို အရန်တပ်ဖွဲ့တွေဟာ အပြင်းထန်ဆုံး ထိုးစစ်ဆင်နေတယ်လို့ ပြောပါတယ်။
ဒီစစ်ပွဲကြောင့် အရှေ့မြောက်အာဖရိကနိုင်ငံရဲ့ အခြေခံအဆောက်အအုံတွေ ပျက်စီးခဲ့ပြီး ကုလသမဂ္ဂရဲ့ ဖော်ပြချက်အရ ကမ္ဘာ့အကြီးဆုံး နေရပ်စွန့်ခွာမှုနဲ့ အငတ်ဘေးအကျပ်အတည်းတွေကို ဖန်တီးခဲ့ပါတယ်။
ကုလသမဂ္ဂရဲ့ အချက်အလက်တွေအရ လက်ရှိမှာ လူ ၁၀ သန်းခန့်ဟာ ဆူဒန်နိုင်ငံတွင်းမှာ နေရပ်စွန့်ခွာနေရပြီး နောက်ထပ် ၄ သန်းကတော့ အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံတွေဆီကို ထွက်ပြေးနေရကြောင်းလည်း သိရပါတယ်။
Source: The Nation Thailand
