အစ္စရေးဝန်ကြီးအဖွဲ့က ဟားမတ်စ်နှင့် ဂါဇာ အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး၊ ဓားစာခံလဲလှယ်ရေး သဘောတူညီချက်ကို အတည်ပြု

အစ္စရေးဝန်ကြီးချုပ် ဘင်ဂျမင် နက်တန်ယာဟု ၏ရုံးက အစ္စရေးအစိုးရသည် ဟားမတ်စ် နှင့် ဂါဇာအပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး သဘောတူညီချက်ကို သောကြာနေ့ (အောက်တိုဘာလ ၁၀ ရက်) နံနက်အစောပိုင်းတွင် မဲခွဲဆုံးဖြတ်၍ အတည်ပြုလိုက်ပြီဖြစ်ကြောင်း ကြေညာခဲ့သည်။ ဤသဘောတူညီချက်သည် ဂါဇာရှိ ပဋိပက္ခများကို ၂၄ နာရီအတွင်း ဆိုင်းငံ့ရန်နှင့် ၎င်းနောက် ၇၂ နာရီအတွင်း အစ္စရေးဓားစာခံ ၄၈ ဦး (ရှင်သန်နေသည်ဟု ယူဆရသော ၂၀ ဦး အပါအဝင်) ကို ပြန်လည်လွှတ်ပေးရန်အတွက် လမ်းဖွင့်ပေးလိုက်ခြင်းဖြစ်သည်။

ကြားဝင်စေ့စပ်သူများမှ အစ္စရေးနှင့် ဟားမတ်စ်အကြား သဘောတူညီမှု ရရှိကြောင်း ကြေညာပြီးနောက် တစ်ရက်အကြာတွင် အတည်ပြုလိုက်သည့် ဤသဘောတူညီချက်သည် အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ် ထရမ့် ၏ စစ်ပွဲအဆုံးသတ်ရေး အချက် ၂၀ ပါ အစီအစဉ်၏ ပထမအဆင့်တွင် ပါဝင်သည်။

ဓားစာခံလဲလှယ်ခြင်း: ဂါဇာတွင် ဖမ်းဆီးထားသော အစ္စရေးဓားစာခံ ၄၈ ဦးကို အစ္စရေးထောင်များတွင် တစ်သက်တစ်ကျွန်းကျခံနေရသော ပါလက်စတိုင်း ၂၅၀ နှင့် အခြား ဖမ်းဆီးခံရသည့် ပါလက်စတိုင်း ၁,၇၀၀ အပြင် ပါလက်စတိုင်းအမျိုးသမီးများနှင့် ကလေးများအားလုံးနှင့် လဲလှယ်မည်ဟု ဟားမတ်စ်၏ အဓိကညှိနှိုင်းသူ Khalil al-Hayya က ပြောကြားသည်။

တပ်များဆုတ်ခွာခြင်း: သမ္မတထရမ့်၏ ပြောကြားချက်အရ အစ္စရေးအား ၎င်း၏တပ်များကို “သဘောတူထားသော စည်း” သို့ ဆုတ်ခွာရန် လိုအပ်သော်လည်း အစ္စရေးအစိုးရ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ Shosh Bedrosian က ဂါဇာ၏ တစ်ဝက်ကျော်ကို အစ္စရေးက ဆက်လက်ထိန်းချုပ်ထားဦးမည် ဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

Photo Courtesy of Vox

ဓားစာခံများ လွှတ်ပေးမည့်အချိန်: ထရမ့်က အစ္စရေးဓားစာခံများကို ဂါဇာမှ “တနင်္လာနေ့ သို့မဟုတ် အင်္ဂါနေ့” တွင် လွှတ်ပေးမည်ဟု မျှော်လင့်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။ ဟားမတ်စ်၏ အာမခံချက်: ဟားမတ်စ်၏ ညှိနှိုင်းသူ al-Hayya က ဤသဘောတူညီချက်သည် စစ်ပွဲကို ထာဝရအဆုံးသတ်စေမည် ဟူသော အမေရိကန်နှင့် ကြားဝင်စေ့စပ်သူများထံမှ အာမခံချက်များ ရရှိထားသည်ဟု အခိုင်အမာ ပြောဆိုခဲ့သည်။

သဘောတူညီချက် အတည်ပြုပြီးသော်လည်း အစ္စရေးတပ်ဖွဲ့များသည် ဂါဇာဒေသများကို ဆက်လက်တိုက်ခိုက်နေခဲ့သည်။ ကြာသပတေးနေ့ တိုက်ခိုက်မှုများကြောင့် ပါလက်စတိုင်းအနည်းဆုံး ၁၀ ဦး သေဆုံးခဲ့သည်။

ပြင်းထန်သော သဘောထားကွဲလွဲမှုများ: Al Jazeera ၏ လေ့လာသူ Marwan Bishara က သဘောတူညီချက်သည် ရှေ့သို့ ရွေ့လျားနေသော်လည်း အစ္စရေးနှင့် ဟားမတ်စ်အကြား “ပြင်းထန်သော သဘောထားကွဲလွဲမှုများ” ရှိနေဆဲဖြစ်ကြောင်း မှတ်ချက်ပြုသည်။ ၎င်းတို့တွင် အစ္စရေးတပ်များ ဆုတ်ခွာမည့် အချိန်နှင့် အတိုင်းအတာ၊ စစ်ပွဲအပြီး ဂါဇာကို အုပ်ချုပ်မည့် အဖွဲ့အစည်းနှင့် ဟားမတ်စ်၏ ကံကြမ္မာဆိုင်ရာ အသေးစိတ်အချက်များ ပါဝင်သည်။

ဂါဇာ၏ အခြေအနေ: ဂါဇာစီးတီး မြို့တော်စည်ပင် ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ Asem Alnabih က အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး၏ ပထမအဆင့်ကို သဘောတူသော်လည်း “မြေပြင်ပေါ်က လက်တွေ့အခြေအနေက မပြောင်းလဲသေးဘူး” ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။

ဒုတိယအဆင့်: လက်နက်ဖြုတ်သိမ်းရေး၊ အစ္စရေး၏ အပြည့်အဝ ဆုတ်ခွာမှုနှင့် ဂါဇာတွင် လုံခြုံရေးနှင့် အုပ်ချုပ်မှုဆိုင်ရာ အစီအစဉ်သစ်များ ထူထောင်ရေးတို့ ပါဝင်သော ဒုတိယအဆင့် ကို ဆက်လက်ညှိနှိုင်းရန် ကျန်ရှိနေသေးသည်။

ကမ္ဘာတစ်ဝန်းက ဤသတင်းကို ကြိုဆိုခဲ့ကြပြီး ကုလသမဂ္ဂအတွင်းရေးမှူးချုပ် Antonio Guterres က အကူအညီပေးပို့ခြင်းကို “တိုးချဲ့ရန်” နှင့် “ပြန်လည်တည်ဆောက်ရေး ကြိုးပမ်းမှုများကို ရှေ့တိုးဆောင်ရွက်ရန်” အသင့်ရှိကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

သို့သော်လည်း Middle East နိုင်ငံရေးလေ့လာသူ Omar Baddar က ဤသဘောတူညီချက်သည် “အဆင့်တစ်အတွက်သာ”ဖြစ်ပြီး လူပေါင်း ၆၇,၀၀၀ ကျော် သေဆုံးခဲ့ရသည့် ယခုကဲ့သို့ လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှုများ ဆက်လက်ဖြစ်ပွားခြင်း ရှိမရှိကိုမူ “ပြောလို့မရသေးဘူး” ဟု သတိပေးပြောကြားခဲ့သည်။

Source: Al Jazeera