အိန္ဒိယနှင့် ပါကစ္စတန်တို့တွင် ရုတ်တရက်ရေကြီးမှုကြောင့် လူ ၂၈၀ ကျော် သေဆုံး၊ ရာနှင့်ချီ ပျောက်ဆုံးနေဆဲ

မိုးသည်းထန်စွာရွာသွန်းမှုကြောင့် ရုတ်တရက်ရေကြီးမှုများ ဖြစ်ပွားခဲ့ရာ အိန္ဒိယနှင့် ပါကစ္စတန်တို့တွင် ပြီးခဲ့သည့် ၂၄ နာရီအတွင်း လူပေါင်း ၂၈၀ ကျော် သေဆုံးခဲ့ပြီး အခြားလူ ရာပေါင်းများစွာ ပျောက်ဆုံးနေဆဲဖြစ်ကြောင်း အရာရှိများက သောကြာနေ့တွင် ပြောကြားခဲ့သည်။ အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများရှိ တောင်တန်းဒေသ နှစ်ခုမှ လူပေါင်း ၁,၆၀၀ ခန့်ကို ကယ်ဆယ်ရေးသမားများက ဘေးလွတ်ရာသို့ ရွှေ့ပြောင်းပေးခဲ့သည်။

ပါကစ္စတန်တွင်၊ ရေဘေးသင့်နေသည့် အနောက်မြောက်ပိုင်းရှိ Bajaur ခရိုင်သို့ ကယ်ဆယ်ရေးပစ္စည်းများ သယ်ဆောင်လာသည့် ရဟတ်ယာဉ်တစ်စင်းသည် သောကြာနေ့တွင် ရာသီဥတုဆိုးရွားမှုကြောင့် ပျက်ကျခဲ့ရာ လေယာဉ်မှူးနှစ်ဦးအပါအဝင် လေယာဉ်ပေါ်ပါလာသူ ငါးဦးစလုံး သေဆုံးခဲ့ကြောင်း အစိုးရထုတ်ပြန်ချက်တွင် ဖော်ပြထားသည်။

 (Cloudbursts) ဟု ခေါ်သော သေးငယ်သည့်နေရာများတွင် ရုတ်တရက်နှင့် ပြင်းထန်သော မိုးသည်းထန်စွာရွာသွန်းမှုများမှာ အိန္ဒိယ၏ ဟိမဝန္တာဒေသများနှင့် ပါကစ္စတန်၏ မြောက်ပိုင်းဒေသများတွင် ပိုမိုအဖြစ်များလာပြီး ရုတ်တရက်ရေကြီးမှုများနှင့် မြေပြိုမှုများဖြစ်ပွားနိုင်ခြေရှိသည်။ Cloudbursts သည် ပြင်းထန်သော ရေကြီးမှုများနှင့် မြေပြိုမှုများကို ဖြစ်စေနိုင်သောကြောင့် တောင်တန်းဒေသများရှိ ထောင်နှင့်ချီသောလူများကို ဒုက္ခရောက်စေနိုင်သည်။

ကျွမ်းကျင်သူများက ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုကြောင့် မကြာသေးမီနှစ်များအတွင်း Cloudbursts တိုးလာကြောင်းနှင့် တောင်တန်းဒေသများတွင် စနစ်တကျမရှိသော ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုများကြောင့် မုန်တိုင်းများကြောင့် ပျက်စီးဆုံးရှုံးမှုများလည်း ပိုများလာကြောင်း ပြောကြားခဲ့ပါသည်။

ဝေးလံခေါင်သီသော Himalayanရွာတွင် လူ ဒါဇင်ပေါင်းများစွာ ပျောက်ဆုံးနေ

အိန္ဒိယထိန်းချုပ်မှုအောက်ရှိ ကက်ရှ်မီးယားတွင်၊ ကယ်ဆယ်ရေးသမားများသည် တစ်ရက်အကြာတွင် ရုတ်တရက်ရေကြီးမှုကြောင့် လူပေါင်း (၆၀) သေဆုံးပြီး (၈၀) ခန့် ပျောက်ဆုံးနေသော ဝေးလံခေါင်သီသည့် Himalayan ရွာဖြစ်သည့် Chositi တွင် သောကြာနေ့က ပျောက်ဆုံးနေသူများကို ရှာဖွေခဲ့ကြကြောင်း အရာရှိများက ပြောကြားခဲ့သည်။

အရာရှိများက ညပိုင်းတွင် ကယ်ဆယ်ရေးလုပ်ငန်းများကို ရပ်နားထားသော်လည်း အားကောင်းသော တိမ်တိုက်ပေါက်ကွဲမှုတစ်ခုကြောင့် ရေကြီးမှုများနှင့် မြေပြိုမှုများ ဖြစ်ပွားပြီးနောက် ကြာသပတေးနေ့က အနည်းဆုံး လူ ၃၀၀ ကို ကယ်ဆယ်နိုင်ခဲ့သည်။ ပျောက်ဆုံးနေသူ အများအပြားသည် ရေထဲတွင် မျောပါသွားခဲ့သည်ဟု ယုံကြည်ရကြောင်း အရာရှိများက ပြောသည်။

ဒေသခံတစ်ဦးဖြစ်သူ Harvinder Singh က ဘေးအန္တရာယ်ဖြစ်ပွားပြီးနောက် ချက်ချင်းဆိုသလို ကယ်ဆယ်ရေးလုပ်ငန်းများကို ပါဝင်ကူညီခဲ့ပြီး ရွှံ့အောက်မှ အလောင်း (၃၃) ခုကို ဆယ်ယူနိုင်ခဲ့ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

-ပါကစ္စတန်တွင် ရေကြီးမှုကြောင့် ခရီးသွား ရာနှင့်ချီ ပိတ်မိနေ

ပါကစ္စတန်၏ မြောက်ပိုင်းနှင့် အနောက်မြောက်ပိုင်းတို့တွင် ပြီးခဲ့သည့် ၂၄ နာရီအတွင်း ရုတ်တရက်ရေကြီးမှုများကြောင့် အနည်းဆုံး လူ ၂၄၃ ဦး သေဆုံးခဲ့ပြီး၊ အနောက်မြောက်ပိုင်း ပါကစ္စတန်ရှိ ရေဘေးသင့် Buner ခရိုင်တွင် သောကြာနေ့က ၁၅၇ ဦး သေဆုံးခဲ့သည်။

ပြည်နယ်အရေးပေါ်ဝန်ဆောင်မှု ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ Mohammad Suhail က ဒါဇင်ပေါင်းများစွာသော လူများ ဆက်လက်ပျောက်ဆုံးနေပြီး ကယ်ဆယ်ရေးလုပ်ငန်းများ ဆောင်ရွက်နေဆဲဖြစ်ကြောင်း Associated Press သို့ ပြောကြားခဲ့သည်။

သောကြာနေ့ နေ့လည်ပိုင်းတွင် ခရိုင်၏ နေရာအသီးသီးမှ အလောင်း ၇၈ ခုကို ဆယ်ယူရရှိခဲ့ပြီး နောက်ပိုင်းတွင် ပြိုကျနေသည့် အိမ်များ၏ အပျက်အစီးများနှင့် ရေကြီးနေသည့် ရွာများမှ နောက်ထပ် ၇၉ ခုကို ဆယ်ယူနိုင်ခဲ့ကြောင်း ၎င်းက ပြောသည်။

“ကျွန်တော်တို့ ဆက်လက်ပြီး ပျောက်ဆုံးနေတဲ့ ဒါဇင်နဲ့ချီတဲ့လူတွေကို ရှာဖွေနေဆဲဖြစ်လို့ သေဆုံးသူအရေအတွက် တိုးလာနိုင်ပါတယ်” ဟု Suhail က ပြောသည်။

ရေကြီးမှုကြောင့် Buner ရှိ ရွာများတွင် အိမ်များပျက်စီးသွားခဲ့ပြီး ဒါဇင်ပေါင်းများစွာ ဒဏ်ရာရရှိခဲ့ရာ အာဏာပိုင်များက သောကြာနေ့တွင် အရေးပေါ်အခြေအနေ ကြေညာခဲ့သည်။ လူနာတင်ယာဉ်များဖြင့် အလောင်း ၁၀၀ ကျော်ကို ဆေးရုံများသို့ သယ်ယူပို့ဆောင်ပေးခဲ့ကြောင်း အစိုးရထုတ်ပြန်ချက်တွင် ဖော်ပြထားသည်။

သောကြာနေ့က ပျက်ကျခဲ့သည့် ရဟတ်ယာဉ်သည် ကယ်ဆယ်ရေးမစ်ရှင်တစ်ခုတွင် ပါဝင်စဉ် အနောက်မြောက်ပိုင်းတွင် ပျက်ကျခဲ့ခြင်းဖြစ်ကြောင်း ပြည်နယ်ဝန်ကြီးချုပ် Ali Amin Gandapur က ပြောကြားခဲ့သည်။

ထိုဒေသများတွင် အနည်းဆုံး ၃၅ ဦး ဆက်လက်ပျောက်ဆုံးနေဆဲဖြစ်ကြောင်း ဒေသခံအရာရှိများက ပြောကြားသည်။ ဇွန်လ ၂၆ ရက်နေ့မှစ၍ မိုးနှင့်ဆက်စပ်သော စုစုပေါင်းသေဆုံးသူဦးရေမှာ ၅၅၆ ဦးအထိ မြင့်တက်လာကြောင်း အမျိုးသားဘေးအန္တရာယ်စီမံခန့်ခွဲမှုအာဏာပိုင်အဖွဲ့က ပြောသည်။

ကြာသပတေးနေ့က ပါကစ္စတန်၏ နေရာအသီးသီးမှ သေဆုံးမှုများရှိခဲ့သည်။ Khyber Pakhtunkhwa ပြည်နယ် အရေးပေါ်ဝန်ဆောင်မှု ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ Bilal Faizi က ကြာသပတေးနေ့က Mansehra ခရိုင်ရှိ Siran ချိုင့်ဝှမ်းတွင် ရုတ်တရက်ရေကြီးမှုများနှင့် မြေပြိုမှုများကြောင့် ပိတ်မိနေသည့် ခရီးသွား ၁,၃၀၀ ကို ကယ်ဆယ်ရန် ကယ်ဆယ်ရေးသမားများ နာရီပေါင်းများစွာ အလုပ်လုပ်ခဲ့ရကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

ဝန်ကြီးချုပ် Shehbaz Sharif က အရေးပေါ်အစည်းအဝေးတစ်ခုတွင် ဘေးအန္တရာယ်စီမံခန့်ခွဲမှုအာဏာပိုင်အဖွဲ့ကို ခရီးသွားများနှင့် ရေဘေးသင့်သူအားလုံးကို ဘေးလွတ်ရာသို့ ရွှေ့ပြောင်းပေးရန် အမိန့်ပေးခဲ့သည်။

Gilgit-Baltistan ဒေသတွင် ဇူလိုင်လကတည်းက ရေကြီးမှုများစွာ ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး ပါကစ္စတန်နှင့် တရုတ်ကို ချိတ်ဆက်ထားသည့် အဓိက ကုန်သွယ်ရေးနှင့် ခရီးသွားလာရေးလမ်းဖြစ်သော Karakoram အဝေးပြေးလမ်းတစ်လျှောက် မြေပြိုမှုများဖြစ်ပွားခဲ့သည်။ ဤဒေသသည် ပါကစ္စတန်၏ ရေစုဆောင်းထားရှိသည့် ရေပေးဝေမှု၏ ၇၅ ရာခိုင်နှုန်းကို ပံ့ပိုးပေးသည့် သဘာဝရေခဲမြစ်များ၏ အိမ်ရှင်ဖြစ်သည်။

နွေရာသီတွင် ကျောင်းများ နှစ်လကျော် ပိတ်ထားချိန်၌ ရာနှင့်ချီသော လူပေါင်းထောင်ချီသည် ပါကစ္စတန်မြောက်ပိုင်းနှင့် အနောက်မြောက်ပိုင်းရှိ ရှုခင်းသာနေရာများသို့ ခရီးသွားလာကြသည်။ ယခုနှစ်တွင် အစိုးရက မြေပြိုမှုများနှင့် ရုတ်တရက်ရေကြီးမှုများအကြောင်း ထပ်တလဲလဲ သတိပေးနေသော်လည်း လူအများအပြားသည် ရေဘေးသင့်ဒေသများရှိ လူကြိုက်များသော အပန်းဖြေစခန်းများသို့ သွားရောက်ခဲ့ကြသည်။ ပြီးခဲ့သည့် ၂၄ နာရီအတွင်း မိုးနှင့်ရေဘေးသင့်ဒေသများမှ ခရီးသွား ၂,၀၀၀ နီးပါးကို ပိုမိုဘေးကင်းသည့်နေရာများသို့ ကယ်ဆယ်ခဲ့ကြောင်း အရာရှိများက ပြောကြားခဲ့သည်။

ပါကစ္စတန်၏ ဘေးအန္တရာယ်စီမံခန့်ခွဲရေးအေဂျင်စီက မြောက်ပိုင်းတွင် ရေခဲမြစ်ရေကန်များ ရုတ်တရက်ပေါက်ကွဲ၍ ရေကြီးနိုင်ကြောင်း သတိပေးချက်အသစ်များ ထုတ်ပြန်ခဲ့ပြီး ခရီးသွားများကို ဘေးသင့်ဒေသများကို ရှောင်ရှားရန် သတိပေးထားသည်။

World Weather Attribution (နိုင်ငံတကာသိပ္ပံပညာရှင်များ၏ ကွန်ရက်) မှ ယခုသီတင်းပတ်အတွင်း ထုတ်ပြန်ခဲ့သော လေ့လာမှုတစ်ခုအရ ဇွန်လ ၂၄ ရက်မှ ဇူလိုင်လ ၂၃ ရက်အတွင်း ပါကစ္စတန်တွင် မိုးရွာသွန်းမှုသည် ကမ္ဘာကြီးပူနွေးလာမှုကြောင့် ၁၀ မှ ၁၅ ရာခိုင်နှုန်း ပိုများကြောင်း တွေ့ရှိခဲ့သည်။ ၂၀၂၂ ခုနှစ်တွင် ပါကစ္စတန်၏ မှတ်တမ်းဝင်အဆိုးဆုံး မုတ်သုံရာသီကြောင့် လူ ၁,၇၀၀ ကျော် သေဆုံးခဲ့ပြီး အမေရိကန်ဒေါ်လာ ဘီလီယံ ၄၀ ခန့် ပျက်စီးဆုံးရှုံးခဲ့ရသည်။

Source: CBC