ဂျပန်ဝန်ကြီးချုပ် ရှိဂဲရု အီရှိဘာ သည် ဇူလိုင်လ ရွေးကောက်ပွဲတွင် ၎င်း၏ အာဏာရညွန့်ပေါင်းအဖွဲ့ သမိုင်းဝင်ရှုံးနိမ့်ပြီးနောက် ရက်သတ္တပတ်အနည်းငယ်အကြာ လစ်ဘရယ်ဒီမိုကရက်တစ်ပါတီ (LDP) ဥက္ကဋ္ဌရာထူးမှ နုတ်ထွက်ကြောင်း ကြေညာခဲ့သည်။
အီရှိဘာ၏ တနင်္ဂနွေနေ့ နုတ်ထွက်ရန် ဆုံးဖြတ်ချက်သည် ရွေးကောက်ပွဲရှုံးနိမ့်မှုအပေါ် ပါတီတွင်းမှ ရာထူးမှနုတ်ထွက်ရန် တောင်းဆိုမှုများကို အစောပိုင်းတွင် တွန်းလှန်ပြီး အမေရိကန်နှင့် သဘောတူထားသော အခွန်နှုန်းထားသဘောတူညီချက်ကို သင့်လျော်စွာ အကောင်အထည်ဖော်ရန် သေချာစေလိုကြောင်း ပြောကြားခဲ့ပြီးနောက် ထွက်ပေါ်လာခြင်းဖြစ်သည်။
“ဂျပန်က ကုန်သွယ်ရေးသဘောတူညီချက်ကို လက်မှတ်ရေးထိုးပြီး အမေရိကန်သမ္မတက အမှုဆောင်အမိန့်ကို လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့တဲ့အတွက် ကျွန်တော်တို့ဟာ အဓိကအတားအဆီးတစ်ခုကို ကျော်ဖြတ်နိုင်ခဲ့ပါပြီ” ဟု အီရှိဘာက တနင်္ဂနွေနေ့တွင် ပြောကြားခဲ့သည်။
“ဒီတာဝန်ကို နောင်လာမယ့်မျိုးဆက်သစ်ဆီကို လွှဲပြောင်းပေးချင်ပါတယ်” ဟု ၎င်းက ထပ်မံပြောကြားခဲ့သည်။
အီရှိဘာသည် LDP ဥက္ကဋ္ဌနေရာကို အစားထိုးရန်အတွက် ပါတီမှ ရွေးကောက်ပွဲများ မကျင်းပမီအထိ ဝန်ကြီးချုပ်အဖြစ် ဆက်လက်ရှိနေမည်ဖြစ်သည်။ ၎င်း၏ နုတ်ထွက်မှုသည် ကမ္ဘာ့စတုတ္ထအကြီးဆုံးစီးပွားရေးဖြစ်သော ဂျပန်နိုင်ငံ ရင်ဆိုင်နေရသည့် နိုင်ငံရေးမရေရာမှုများကို ပိုမိုနက်ရှိုင်းစေခဲ့သည်။
ပြီးခဲ့သည့်နှစ် အောက်တိုဘာလတွင် ရာထူးရယူခဲ့သော အသက် ၆၈ နှစ်အရွယ် နိုင်ငံရေးသမားသည် ပါလီမန်၏ လွှတ်တော်နှစ်ရပ်စလုံးတွင် ၎င်း၏ညွန့်ပေါင်းအဖွဲ့ အများစုအနိုင်ရရှိမှုကို ဆုံးရှုံးခဲ့ရသည်။
အဆိုပါ ရှုံးနိမ့်မှုများသည် အစားအသောက်စရိတ်ကြီးမြင့်လာမှုအပေါ် မဲဆန္ဒရှင်များ၏ စိုးရိမ်ပူပန်မှုများကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာခြင်းဖြစ်ပြီး အီရှိဘာအစိုးရအတွက် ၎င်း၏မူဝါဒရည်မှန်းချက်များ အကောင်အထည်ဖော်ရန် ပိုမိုခက်ခဲစေခဲ့သည်။
နိုင်ငံရေးမတည်ငြိမ်မှုများ တိုးလာနေသည့်ကြားတွင် အီရှိဘာသည် ပါတီတွင်းမှ လက်ယာယိမ်းအများစုဖြစ်သော ၎င်း၏ပြိုင်ဘက်များက ရာထူးမှနုတ်ထွက်ရန် တိုက်တွန်းခံခဲ့ရသည်။ ၎င်းတို့က ဇူလိုင်လ အထက်လွှတ်တော်ရွေးကောက်ပွဲရလဒ်များအတွက် အီရှိဘာကို တာဝန်ရှိသည်ဟု ရှုမြင်ကြသည်။
အစီရင်ခံစာများအရ ဂျပန်၏ စိုက်ပျိုးရေးဝန်ကြီးနှင့် ဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်းတစ်ဦးတို့သည် ရာထူးမှနုတ်ထွက်ရန် ဆွဲဆောင်ရန်အတွက် စနေနေ့ညနေပိုင်းတွင် အီရှိဘာနှင့် တွေ့ဆုံခဲ့ကြောင်း ဖော်ပြသည်။
တနင်္ဂနွေနေ့တွင် ပြုလုပ်သော သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲတွင် ၎င်း၏နုတ်ထွက်ကြောင်း ကြေညာပြီးနောက် အီရှိဘာက ၎င်း၏နေရာကို အစားထိုးမည့်သူကို ရှာဖွေသည့် လုပ်ငန်းစဉ် စတင်တော့မည်ဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။
‘ခိုင်မာသော ခေါင်းဆောင်အဖြစ် မရှုမြင်ခံရခြင်း’
“ရှိဂဲရု အီရှိဘာဟာ အထက်လွှတ်တော်ရွေးကောက်ပွဲမှာ ကြီးမားတဲ့ရှုံးနိမ့်မှုအတွက် တာဝန်ယူပြီး နုတ်ထွက်လိမ့်မယ်လို့ လူတွေက မျှော်လင့်နေကြပါတယ်” ဟု တိုကျိုမှ Al Jazeera သတင်းထောက် Fadi Salameh က ပြောကြားခဲ့သည်။
“သူ့ရဲ့ နုတ်ထွက်မှုအပေါ် တုံ့ပြန်မှုတွေဟာ ရောထွေးနေပါတယ်” ဟု Salameh က မှတ်ချက်ပြုခဲ့သည်။
Japan Institute of International Affairs မှ အလည်အပတ်လာရောက်သော ပညာရှင် Stephen Nagy က LDP ၏ ရွေးကောက်ပွဲနှစ်ကြိမ်ရှုံးနိမ့်မှုအပြင် အမေရိကန်နှင့် တရုတ်နိုင်ငံအပေါ် ၎င်း၏ နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒနှင့် ပတ်သက်၍ ပါတီတွင်း ဝေဖန်မှုများသည် ၎င်း၏ ကျဆုံးခြင်းကို ဦးတည်စေခဲ့ကြောင်း Al Jazeera သို့ ပြောကြားခဲ့သည်။
Nagy က အီရှိဘာကို LDP အတွင်းရှိ ရှေးရိုးစွဲဝါဒီများက “ခိုင်မာသော ခေါင်းဆောင်အဖြစ် မရှုမြင်ကြ” ကြောင်း၊ ၎င်းက တရုတ်အပေါ် အလွန်အမင်း ပျော့ပျောင်းလွန်းပြီး အမေရိကန်နှင့် ဂျပန်၏ ဆက်ဆံရေးကို ကောင်းစွာမကိုင်တွယ်နိုင်ဟု ယူဆခဲ့ကြကြောင်း ပြောသည်။
“ဝန်ကြီးချုပ် အီရှိဘာဟာ LDP ရဲ့ ပုံရိပ်နဲ့ ရှေးရိုးစွဲဂုဏ်ပုဒ်တွေကို ကိုယ်စားမပြုဘူးလို့ ရှုမြင်ခံခဲ့ရပါတယ်။ ဒါကြောင့် သူ့ကို တွန်းထုတ်ရမယ့်အချိန်တန်ပြီလို့ ထင်ပါတယ်” ဟု Nagy က ပြောသည်။
၎င်း၏ ဖြစ်နိုင်ခြေရှိသော ဆက်ခံမည့်သူများတွင် ပြီးခဲ့သည့်နှစ် LDP ဒုတိယအကြိမ်ရွေးကောက်ပွဲတွင် အီရှိဘာကို အနည်းငယ်အကွာဖြင့် ရှုံးနိမ့်ခဲ့သော ရှေးရိုးစွဲဝါဒီ Sanae Takaichi နှင့် မိသားစုက ဂျပန်နိုင်ငံရေးတွင် အတန်ကြာပါဝင်ခဲ့သော လက်ရှိ စိုက်ပျိုးရေးဝန်ကြီး Shinjiro Koizumi တို့ ပါဝင်သည်။
“ကိုအိဇူမိနဲ့ တာ့ခါ့အိချိတို့ကို ဖြစ်နိုင်ခြေအများဆုံး ကိုယ်စားလှယ်လောင်းတွေအဖြစ် ရှုမြင်ကြပါတယ်။ ကိုအိဇူမိကတော့ အကြီးအကျယ်ပြောင်းလဲမှုတွေ ယူဆောင်လာမှာမဟုတ်ဘူးလို့ မျှော်လင့်ရပေမယ့် တာ့ခါ့အိချိရဲ့ ငွေကြေးမူဝါဒချဲ့ထွင်ရေးအပေါ် ရပ်တည်ချက်နဲ့ အတိုးနှုန်းတိုးမြှင့်မှုအပေါ် သတိထားချဉ်းကပ်မှုကတော့ ငွေကြေးဈေးကွက်တွေရဲ့ စောင့်ကြည့်မှုကို ခံရနိုင်ပါတယ်” ဟု Meiji Yasuda Research Institute မှ စီးပွားရေးပညာရှင် Kazutaka Maeda က ပြောကြားခဲ့သည်။
အီရှိဘာ၏ နုတ်ထွက်မှုသည် အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့်က ဂျပန်ကားတင်သွင်းမှုအပေါ် အခွန်နှုန်းထားများကို ၂၇.၅ ရာခိုင်နှုန်းမှ ၁၅ ရာခိုင်နှုန်းသို့ လျှော့ချရန် အမှုဆောင်အမိန့်ကို ကြာသပတေးနေ့တွင် လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့ပြီးနောက် ရက်အနည်းငယ်အကြာတွင် ထွက်ပေါ်လာခြင်းဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် ဇူလိုင်လတွင် ကြေညာခဲ့သော ယခင်သဘောတူညီချက်ကို တရားဝင်ဖြစ်စေခြင်းပင် ဖြစ်သည်။
သဘောတူညီချက်၏ စည်းကမ်းချက်များအရ ဂျပန်နိုင်ငံမှ အမေရိကန်သို့ တင်ပို့သော ကုန်ပစ္စည်းအများစုအပေါ် ၁၅ ရာခိုင်နှုန်း အခွန်ကောက်ခံမည်ဖြစ်သည်။
သို့သော်လည်း စနေနေ့တွင် ပြောကြားရာ၌ တိုကျို၏ ထိပ်တန်းအခွန်နှုန်းထားညှိနှိုင်းသူက အမေရိကန်သမ္မတ၏ ဆေးဝါးနှင့် ဆီမီးကွန်ဒတ်တာအခွန်များဆိုင်ရာ အမိန့်များ မထုတ်ပြန်သေးသဖြင့် ကျယ်ပြန့်သော ကုန်သွယ်ရေးသဘောတူညီချက်မှာ “အပြီးသတ်မဖြစ်သေးပါ” ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။
Source: Al Jazeera
